PaaS (Platform as a Service) i współdzielony hosting są usługami dla zupełnie innych odbiorców, dlatego istotnie się różnią, pomimo pozornego podobieństwa. Platforma jako usługa ma konsolę z ilością ustawień przypominającą kokpit samolotu. Hosting z kolei bardziej przypomina pilota od Apple TV 😊 Kto korzystał z obu tych usług, nigdy ich nie pomyli. Nadmienię jednak, że ostatnio, szczególnie u największych usługodawców, oblicze hostingu trochę się zmienia.
Mniej więcej 20 lat temu zbudowałem biznes „hostingowy” B2B (nie podejmuje się tłumaczenia tej nazwy), i byłem wówczas w Polsce jednym z nielicznych dostawców. Sam od lat jestem użytkownikiem współdzielonego hostingu od GoDaddy (cPanel) i Zenbox. Jakieś 3 lata temu odkryłem alternatywę w postaci Platformy jako Usługi (PaaS). A w ubiegłym roku postanowiłem włączyć się do gry jako usługodawca PaaS. Poznałem zatem blaski i cienie każdego rozwiązania, w dodatku z obu perspektyw – dostawcy i klienta.
Zacznę od tego, że hosting nie spełnia kryteriów chmury. Otóż, według National Institute of Standards and Technology, chmurę definiuje kilka charakterystycznych elementów (str 2). O ile przy hostingu możemy mówić w jakimś stopniu o samoobsłudze, o tyle już o rozliczeniu za użycie, czy automatycznej skalowalności możemy zapomnieć. Hosting ma być prosty i ładnie opakowany. Zwykle klient dostaje do wyboru 3 sztywne pakiety, bo większy wybór wywołuje niepotrzebny ból głowy. Niekiedy usługodawca umożliwia klientowi przełączanie się między pakietami, trzeba to jednak zrobić ręcznie. Tyle w kwestii skalowalności, a teraz przejdźmy do kwestii rozliczeń.
Cechą podstawową hostingu jest ryczałt. Zapewne ten fakt, jak i agresywna polityka cenowa dostawców sprawia, że hosting jest tak atrakcyjny dla klientów. Ale uwaga, bo tu jest haczyk. Jak wiemy z lekcji ekonomii, zasoby są zwykle ograniczone. Bardzo to uwydatnia się przy hostingu, gdzie współdzielenie mocy obliczeniowej, pamięci i przestrzeni dyskowej nie zawsze odbywa się w sposób uczciwy. Każdy dostawca zakłada jakąś nadsubskrypcję usług. Przyjmuje zatem, że kupujący nie wykorzysta 100% zasobów przypisanych mu w ramach pakietu. Mało tego, często przyjmuje się, że klient sięgnie po nie więcej niż 10-20%. Przy kilkuset klientach to już spora oszczędność. I tu jest właśnie największa słabość tej oferty.
No dobrze, a co z odpornością na awarie? Wybierając ofertę dostawców hostingu nie mamy zupełnie kontroli nad poziomem niezawodności usługi. Owszem, możemy robić backup bazy danych, czy kopię zapasową plików, jednak na tym kończy się nasza lista możliwości.
Takie opcje jak balansowanie ruchu, klastry wysokiej dostępności, regiony geograficzne, replikacja czy autoskalowalność to domena rozwiązań klasy PaaS lub IaaS, a więc chmury publicznej. W rezultacie, niezawodność usług hostingowych zależy od decyzji biznesowych dostawcy. Te decyzje są zwykle pokłosiem poziomu świadomości technicznej, nakładów oraz wynikającej z nich architektury rozwiązania.
Jak wygląda odtwarzanie awaryjne naszego e-commerce w sytuacji jakiegoś incydentu po stronie dostawcy hostingu? Oznacza najczęściej oczekiwanie aż usługa znowu zacznie działać. Można oczywiście podjąć próbę uruchomienia wszystkiego u innego usługodawcy, a potem zrobić przekierowanie domeny w serwerze nazw, ale będzie to proces żmudny i, może się okazać, że niepotrzebny. Tutaj trzeba oddać sprawiedliwość hostingodawcom, bo choć wpadki zaliczają, to zwykle przerwy w dostępności są krótkotrwałe. Gorzej, gdy wydarzy się coś katastrofalnego w skutkach. Wówczas, RTO może wynieść nawet kilka dni (wspomniana odbudowa w innym miejscu), a RPO może oznaczać zgubienie transakcji z 24 godzin, pod warunkiem, że kopie zapasowe bazy trzymamy w innym miejscu.
Spójrzmy na zagadnienie z perspektywy Platformy jako Usługi. Możliwości konfiguracyjne są bardzo rozbudowane, co sprawia, że nieobeznany użytkownik poczuje się zagubiony.
PaaS nie jest dla kogoś kto nie wie, co to jest Apache, NGINX, Varnish, PHP, Memcached, albo czym różni się baza SQL od NoSQL, czy skalowanie stanowe od bezstanowego. Nagrodą za tę wiedzę jest kontrolowana skalowalność, nadmiarowość i bezpieczeństwo usługi oraz spore możliwości.
Przyjmijmy, że aplikacja, którą mamy używać wymaga różnych, precyzyjnie skonfigurowanych bibliotek oprogramowania, aby działać optymalnie. W hostingu jest to właściwie niemożliwe, a w PaaS to podstawowa funkcjonalność. Podobnie jest z dynamicznym przydzielaniem większej ilości zasobów obliczeniowych. Gdy uruchomicie kampanię i nagle do Waszego sklepu „zajrzy” 1000x więcej klientów niż dotychczas, co wtedy? W 99% przypadków wasz dostawca hostingu wyświetli im komunikat błędu kategorii pięćset – np. limit zasobów, wewnętrzny błąd serwera, itp. Coś takiego nie wydarzy się jednak w przypadku PaaS. Chmura załatwia to w locie, dodając pamięć, moc, a jak trzeba także kolejne serwery. Dostaniecie też powiadomienie, że obciążenie wzrosło, aby ewentualnie samemu zdecydować jak ma się dalej zachować wasze środowisko.
Sceptyk od razu przyczepi się, że to pewnie sporo kosztuje. I tak i nie. Owszem, nie ma ryczałtu, więc jest trochę niepewności dotyczącej tego, jaki będzie ostateczny koszt. Dużo zależy od sposobu korzystania z usługi. Moje analizy wykazały, że dla podobnych usług ceny są prawie takie same. W GoDaddy na przykład ryczałt roczny za 1 publiczny adres IP to koszt 287 zł netto. Na platformie PaaS Cloudlets.Zone to 3 gr za godzinę, a więc 262 zł brutto za rok. W dodatku nie trzeba przedpłacać. Jeśli uwzględnić możliwość usypiania środowisk w chmurze to już naprawdę hosting staje się mało opłacalny. Po co na przykład system do wideokonferencji ma działać całą dobę? Można go przecież automatycznie zagasić, powiedzmy o 22:00, by potem kalendarzowo włączyć o 7:00.
Mam nadzieję, że lektura tego artykułu dała odpowiedzi na postawione w tytule pytanie. Choć hosting pojawił się o wiele wcześniej, niż moda na chmurę, wciąż jeszcze ma się dziś dobrze, z resztą nie tylko w Polsce. Tym niemniej, wraz z rosnącymi potrzebami i świadomością klientów, PaaS może okazać się potencjalnym, bardzo ciekawym następcą rozwiązań hostingowych.
